Het nieuwe pensioenstelsel

Als je als apotheker je pensioen opbouwt bij SPOA, dan kan ik me voorstellen dat je van tijd tot tijd met allerlei vragen zit. Een van de meest gestelde vragen is de volgende:

Waarom kan SPOA de pensioenen niet indexeren terwijl er toch goede beleggingsresultaten worden behaald? En vaak in het verlengde daarvan: Waarom moet SPOA mogelijk zelfs de pensioenen korten?

Ik vind dit soms ook moeilijk uit te leggen. Laat ik eerst eens beginnen om u wat overzicht te geven: 

SPOA kent thans een belegd vermogen van ruim € 2.100.000.000, - SPOA maakt aantrekkelijke beleggingsresultaten voor de deelnemers. Het rendement van SPOA over 2020 bedroeg 11,4% na kosten. Dit was over dat jaar meer dan het beleggingsrendement van bijvoorbeeld PFZW, die een rendement van 5,6% behaalde (bron kwartaalbericht PFZW q4 2020).

Het aantal deelnemende en pensioengerechtigde apothekers bij SPOA groeit al jaren gestaag. Eind 2019 waren dit er in totaal 5.540. Eind 2020 regelen we pensioen voor 5.648 apothekers. Gemiddeld staat er per deelnemer een bedrag van € 374.000,- Natuurlijk hebben we niet zo veel aan een gemiddelde. Want een apotheker kan net zijn gestart met het inleggen van pensioenpremie en een ander kan net voor zijn of haar pensioen staan. 

Voor de huidige generatie apothekers die met pensioen gaan staat er gemiddeld een bedrag van een kleine € 900.000,00.

Dit bedrag is sterk afhankelijk geweest van iemands inkomen, waarover hij of zij pensioenpremie heeft ingelegd bij SPOA. 

Laten we eens een rekensommetje maken. Stel nou dat we ervan uitgaan dat iemand zo’n 20 jaar leeft na pensionering. Dan zou je die 900.000 kunnen delen door 20 en dan kom je op een aanvullend pensioen van € 45.000,- boven op de AOW van ca. € 15.000,-. Er zit natuurlijk wel een foutje in mijn redenatie. Want de slimme lezer heeft natuurlijk gezien dat we in mijn rekensommetje niet meenemen dat we wellicht de komende 20 jaar nog wel wat beleggingsrendement zullen kunnen maken. Al zijn het alleen maar de dividenden op de aandelen waar we voor u in beleggen. Maar goed, laten we eens op hoofdlijnen door redeneren en gewoon eens uitgaan van dat gemiddelde van 20 jaar dat iemand van zijn of haar pensioen geniet. Dan staat er voor een gemiddelde apotheker die nu met pensioen gaat een inkomen van in totaal ca. 60.000,- te wachten. En vermoedelijk meer omdat we nog beleggingsresultaten halen. 

Niet slecht als je daarnaast zelf ook nog wat vermogenspotjes hebt opgebouwd. Waarom kan SPOA dan toch niet volledig indexeren en waarom is er dan toch al jaren die dreiging van het verlagen van de pensioenen? Dat zal ik u uitleggen. 

In het huidige pensioenstelsel moeten we uitrekenen of we vandaag het benodigde bedrag in kas hebben om uw pensioen die komende 20 jaar of langer uit te kunnen keren. 

Dat rekenen we uit doordat we alle pensioenen die we ooit aan u gaan betalen terugrekenen naar het moment van vandaag. Dat geldt dus ook voor de jonge apotheker. Voor die persoon moeten we wellicht wel 55 jaar terugrekenen naar het moment van nu om te kunnen beoordelen of we straks over 55 jaar voldoende geld in kas hebben. Disconteren en contant maken dus tegen de huidige rentestand. Weet u het nog van uw opleiding hoe dat ging? En die huidige rente is bijna nul. Dus even voor het gemak: dat ene inkomen € 45.000, - welke we over 20 jaar gaan uitkeren moeten we nu al min of meer in kas hebben.

Bij SPOA doen we regelmatig een studie in hoeverre we met onze beleggingen uw toekomstige pensioenen kunnen garanderen. Bij een dekkingsgraad van 100% kunnen we dat. We zitten nu op deze dekkingsgraad (U kunt dit overigens makkelijk volgen op onze website). Maar die berekening toont nog iets aan. Die toont namelijk ook aan dat al onze toekomstige verplichtingen aan u zeer sterk afhankelijk zijn van de hoogte van de rente. Die rentegevoeligheid komt ook doordat we door de huidige wetgeving verplicht zijn een groot deel van uw pensioenvermogen te beleggen in obligaties.

Die obligaties geven momenteel nauwelijks renteopbrengsten. Sterker nog de meeste obligaties kosten geld. Recent hebben we gekeken hoeveel procent van onze obligatiebeleggingen geld kosten. Ja, u leest het goed wat ik schrijf. Bij een negatieve rente betalen we immers rente en stroomt er elke maand feitelijk geld uit het pensioenfonds. Een recente studie gaf aan dat 61% van onze obligatiebeleggingen rente kost. Oftewel een negatieve rente hebben. Kortom als wij te veel vermogen aanhouden in spaargeld of obligaties, dan teren wij in op dat vermogen.

Wij vinden dat dat op lange termijn geen gezonde situatie is voor onze deelnemende apothekers. Dat spoort namelijk totaal niet bij het primaire doel van uw pensioenfonds SPOA. Het door de apothekers voor de apothekers opgerichte pensioenfonds hoort op hele lange termijn een veilige kluis te zijn. Waar u geld in stopt en wat in waarde groeit. Dat vond ik ook altijd het mooie van een pensioenfonds. Banken kunnen failliet, verzekeraars kunnen failliet, maar pensioenfondsen niet. Daar wordt afhankelijk van het resultaat het pensioen geïndexeerd of gekort. Toch een veiliger idee om uw geld te stallen. 

Dan blijft voor SPOA toch wel overeind staan dat we onder de huidige wetgeving voor u te veel in obligaties moeten beleggen. Daardoor teren we in op een groot gedeelte van het vermogen of maken geen rendement. Dit vinden we geen goede situatie voor uw toekomstige pensioenuitkeringen.

Uiteraard hebben we deze conclusies samen met Beroepspensioenvereniging BPOA getrokken. Samen met hen zijn we tot de conclusie gekomen dat we ernaar moeten streven om haast te maken met de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. In dit nieuwe stelsel krijgt u een persoonlijk pensioenvermogen waarmee u ooit uw pensioenuitkering inkoopt. Dat nieuwe stelsel kent in veel mindere mate de verplichting om veel beleggingen in obligaties aan te houden. Daardoor zullen we in staat zijn om wat meer in aandelen te beleggen, waarmee wellicht op lange termijn meer rendement valt te behalen. Het nieuwe stelsel kent als nadeel dat uw vermogen wat meer direct mee beweegt met de financiële markten en als voordeel dat er eerder kan worden geïndexeerd. Iets waar met name de gepensioneerden heel blij mee zullen zijn. 

Al met al zijn we best een gezond pensioenfonds. Er is relatief veel geld voor het geringe aantal deelnemers. Laten we wel zijn; een dikke 2 miljard voor 5.648 personen is niet slecht. Maar het huidige pensioensysteem nekt, zoals gezegd, de aangroei en verhoging van uw pensioen op lange termijn. We zouden graag weg willen van de situatie dat we te veel geld onrendabel op lange termijn in obligaties moeten beleggen. En daarom hebben zowel BPOA als SPOA de conclusie getrokken dat we haast willen maken met de overgang naar het nieuwe stelsel. Daarin kunnen we de beleggingen voor u anders inrichten en dat kan gaan helpen in de lange termijn waarde aangroei van uw toekomstige pensioeninkomen.

Wilt u meer weten? Stel dan uw vragen gerust aan de beleggingscommissie van SPOA. 

Ronald Heijn
Bestuurslid en voorzitter beleggingscommissie

^{Ronald Heijn is geen beroepsgenoot, maar als beleggingsexpert toegevoegd aan het bestuur. Hij vervult meerdere functies in de pensioenwereld.}